Nafaka davaları, boşanma sürecinde veya sonrasında bir tarafın diğer tarafa ekonomik olarak destek sağlamak amacıyla mahkemeler tarafından kararlaştırılan bir düzenlemedir.

Bu tür davalar, tarafların maddi durumu, çocukların ihtiyaçları ve boşanma sonrası yaşam standartları göz önünde bulundurularak değerlendirilir.

Nafakanın amacı, zayıf durumda olan tarafın hayatını idame ettirebilmesi ve ekonomik olarak zarar görmemesidir. Peki nafaka nedir, kimler talep edebilir ve hangi şartlar altında belirlenir?

Nafaka Nedir?

Nafaka, boşanma süreci ve sonrasında ekonomik olarak daha zayıf durumda olan eşin ya da çocukların geçimini sağlamak amacıyla mahkemelerce belirlenen maddi yardımı ifade eder. Bu yardım, taraflardan birinin diğerine, hukuki yollarla sağladığı düzenli ödemeler şeklinde olabilir.

Nafaka, boşanma veya ayrılık davalarında tarafların ekonomik dengesizliğini azaltmak ve geçim ihtiyaçlarını karşılamak için yasal bir düzenleme olarak devreye girer. Mahkemeler, nafaka miktarını belirlerken tarafların mali durumunu, yaşam standartlarını ve çocukların ihtiyaçlarını göz önünde bulundurur.

Hürriyet Gazetesinin “Nafaka nedir? Nafaka türleri nelerdir?” yazısını da inceleyebilirsiniz.

Nafakanın Hukuki Tanımı ve Amacı

Hukuken nafaka, boşanma veya ayrılık durumunda eşlerden birinin diğerine veya çocuklarına, ekonomik destek sağlamak amacıyla mahkeme kararıyla belirlenen bir ödemedir. Nafakanın temel amacı, boşanma sonrası taraflardan birinin ekonomik zorluklar yaşamadan hayatını sürdürebilmesine olanak tanımaktır.

Aynı zamanda, çocukların ihtiyaçlarının karşılanmasını güvence altına almayı hedefler. Nafaka, tarafların mali gücü, ihtiyaçları ve boşanma sonrası yaşam şartları dikkate alınarak adil bir denge sağlamayı amaçlar.

Nafaka Türlerinin Kısa Tanımları

Nafaka farklı türlere ayrılır ve her bir tür, belirli durumlara göre farklı şekillerde uygulanır. Başlıca nafaka türleri şunlardır:

• İştirak Nafakası: Çocukların bakım ve eğitim giderlerini karşılamak amacıyla, velayeti elinde bulundurmayan eşin, diğer eşe yaptığı düzenli ödemedir. Bu nafaka türü, çocuğun yaşam standardının korunmasını hedefler.
• Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonucunda ekonomik olarak zor duruma düşecek olan eşin, geçimini sağlayabilmesi için ödenen maddi destektir. Bu nafaka, boşanma ile yoksulluğa düşme tehlikesi olan tarafın korunması amacıyla verilir.
• Tedbir Nafakası: Boşanma davası devam ederken, maddi zorluk çekebilecek eşin veya çocukların geçimini sağlamak için geçici olarak verilen nafakadır. Davanın sonuçlanmasıyla tedbir nafakası sonlanabilir veya kalıcı nafakaya dönüşebilir.
• Yardım Nafakası: Aile içindeki yakın akrabaların, maddi olarak zor durumda olan bireylere sağlayabileceği nafakadır. Bu tür nafaka, kan bağı bulunan kişilerin birbirine ekonomik destek olma zorunluluğundan doğar.

Nafaka Türleri Nelerdir?

Boşanma veya ayrılık davalarında, tarafların maddi durumlarına göre farklı nafaka türleri uygulanır. Bu nafaka türleri, eşlerin ve çocukların ihtiyaçlarına göre şekillenir ve mahkeme kararıyla belirlenir. İşte dört ana nafaka türü:

İştirak Nafakası

İştirak nafakası, boşanma sonrasında çocuğun bakımı, eğitimi ve genel yaşam giderlerini karşılamak için velayeti elinde bulundurmayan ebeveynin ödediği düzenli bir ödemedir. Mahkeme, çocuğun ihtiyaçlarını ve velayeti olmayan ebeveynin maddi durumunu göz önünde bulundurarak bu nafakayı belirler.

İştirak nafakası, çocuğun eğitimini tamamlayana veya belirli bir yaşa gelene kadar devam eder. Temel amacı, çocuğun yaşam standardını korumaktır.

Yoksulluk Nafakası

Yoksulluk nafakası, boşanma sonrasında ekonomik açıdan zayıf durumda olan eşin, geçimini sağlayabilmesi için diğer eşten aldığı maddi destektir. Bu nafaka, boşanma ile mali durumu kötüleşecek olan tarafa verilir ve genellikle süresizdir. Ancak nafaka talep eden tarafın yeniden evlenmesi veya maddi durumunun düzelmesi halinde bu nafaka sona erer.

Yoksulluk nafakasının amacı, boşanma sonucu taraflardan birinin yoksulluğa düşmesini engellemektir.

Tedbir Nafakası

Tedbir nafakası, boşanma veya ayrılık davası süresince, taraflardan birinin maddi olarak zor durumda kalmasını önlemek amacıyla geçici olarak verilen bir nafakadır. Davanın sonuçlanmasına kadar devam eder ve duruma göre kalıcı bir nafaka kararına dönüşebilir. Tedbir nafakası, boşanma süreci boyunca tarafların mali dengesini korumayı amaçlar.

Yardım Nafakası

Yardım nafakası, maddi açıdan zor durumda olan akrabaların birbirlerine yardım etme yükümlülüğünden doğar. Bu nafaka türü, ekonomik olarak geçim sağlayamayan bir akrabanın talebiyle verilir. Yardım nafakası, genellikle anne-baba, kardeşler veya çocuklar gibi yakın akrabalar arasında uygulanır. Mahkemeler, tarafların maddi durumunu ve ihtiyaçlarını değerlendirerek yardım nafakası kararını verir.

İştirak Nafakası: Çocuklar İçin Nafaka

Boşanma sonrası çocukların yaşam standartlarını korumak ve ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla velayet hakkına sahip olmayan ebeveyn tarafından ödenen nafakaya iştirak nafakası denir. Bu nafaka, çocuğun bakım ve eğitimi gibi temel giderlerine katkı sağlar ve çocuğun menfaatine yönelik bir düzenlemedir.

İştirak Nafakasının Tanımı

İştirak nafakası, boşanma sonrası çocuğun maddi ihtiyaçlarını karşılamak için velayet hakkına sahip olmayan ebeveynin ödemekle yükümlü olduğu düzenli ödemedir. Bu nafaka, çocuğun refahı ve yaşam kalitesinin korunması amacıyla verilir. İştirak nafakası, çocuğun barınma, beslenme, eğitim, sağlık gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak üzere mahkeme tarafından belirlenir.

Nafaka miktarı, tarafların mali durumu ve çocuğun gereksinimleri göz önünde bulundurularak adil bir şekilde hesaplanır.

Hangi Durumlarda Talep Edilir?

İştirak nafakası, velayet hakkı bir ebeveyne verildiğinde, diğer ebeveynin çocuğun geçimini desteklemek amacıyla ödediği bir nafaka türüdür. Bu nafaka, genellikle boşanma süreci veya sonrasında talep edilir. Çocuğun velayeti kendisinde olmayan ebeveyn, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katkıda bulunmakla yükümlüdür.

Nafaka talep edilebilmesi için çocuğun 18 yaşını doldurmamış olması gereklidir. Ancak, çocuğun eğitim hayatı devam ediyorsa ve ekonomik bağımsızlığını kazanmamışsa, nafaka talebi daha uzun süre devam edebilir.

İştirak Nafakası Nasıl Hesaplanır?

İştirak nafakası, çocuğun ihtiyaçları ve ebeveynlerin maddi durumu dikkate alınarak mahkeme tarafından belirlenir. Nafaka miktarı, çocuğun yaşına, eğitim düzeyine, sağlık giderlerine ve genel yaşam standartlarına göre şekillenir.

Aynı zamanda, nafaka ödeyecek tarafın gelir durumu da göz önünde bulundurulur. Mahkemeler, tarafların maddi gücünü değerlendirerek, çocuğun ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayacak adil bir miktar belirler. Ayrıca, tarafların ekonomik durumunda değişiklik olması durumunda nafaka miktarı artırılabilir veya azaltılabilir.

Aşağıda basit bir örnekle iştirak nafakasının nasıl hesaplanabileceğini açıklayalım:

Örnek:

Ebeveynlerden biri, boşanma sonrası çocuğun velayetini aldı ve diğer ebeveynin çocuğun ihtiyaçlarına katkı sağlaması gerekiyor. Mahkeme, şu faktörleri dikkate alarak bir karar verir:

• Ebeveyn 1 (Velayeti Alan): Aylık 15.000 TL gelir.
• Ebeveyn 2 (Nafaka Ödeyen): Aylık 20.000 TL gelir.
• Çocuğun Giderleri (Tahmini): Eğitim giderleri, sağlık masrafları, giyim ve diğer harcamalar için toplam 6.000 TL.

Hesaplama:

Mahkeme, her iki ebeveynin de çocuğun bakımına katkıda bulunması gerektiğini dikkate alır. Ancak nafaka ödeyen taraf, daha yüksek gelire sahip olduğu için, giderlerin daha büyük bir kısmını karşılayacaktır. Genellikle ebeveynlerin gelir oranlarına göre bir paylaşım yapılır. Bu örnekte:

• Ebeveyn 1’in Gelir Oranı: 15.000 TL / (15.000 TL + 20.000 TL) = %42
• Ebeveyn 2’nin Gelir Oranı: 20.000 TL / (15.000 TL + 20.000 TL) = %58

Bu durumda, çocuğun aylık 6.000 TL’lik giderleri şu şekilde bölünür:

• Ebeveyn 1’in Katkısı: 6.000 TL x %42 = 2.520 TL
• Ebeveyn 2’nin Katkısı (İştirak Nafakası): 6.000 TL x %58 = 3.480 TL

Mahkeme, çocuğun giderlerinin %58’ini nafaka ödeyen ebeveynin karşılaması gerektiğine karar verir ve nafaka miktarı 3.480 TL olarak belirlenir.

Yoksulluk Nafakası: Boşanan Eşler İçin

Yoksulluk nafakası, boşanma sonrası ekonomik zorluk çekecek olan tarafın, geçimini sürdürebilmesi için diğer eşten talep ettiği maddi destektir. Bu nafaka türü, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşme riski olan tarafın korunmasını amaçlar ve mahkeme kararıyla belirlenir.

Yoksulluk Nafakasının Şartları Nelerdir?

Yoksulluk nafakası talep edebilmek için belirli yasal şartlar mevcuttur. Bu şartlar şunlardır:

1. Boşanma Gerçekleşmiş Olmalı: Yoksulluk nafakası ancak boşanma gerçekleştiğinde talep edilebilir. Ayrılık süreçlerinde bu nafaka talep edilemez.
2. Yoksulluğa Düşme Tehlikesi: Nafaka talep eden tarafın, boşanma sonucunda yoksulluğa düşme tehlikesi altında olması gerekir. Nafaka talep eden tarafın çalışmaması ya da geliri geçimini sağlamaya yetmiyorsa bu şart karşılanır.
3. Talepte Bulunan Tarafın Kusursuz veya Az Kusurlu Olması: Nafaka talep eden taraf, boşanma davasında tamamen kusurlu olmamalıdır. Eğer boşanma sebebi tamamen nafaka talep eden tarafın kusurundan kaynaklanıyorsa yoksulluk nafakası bağlanmayabilir.

Kimler Yoksulluk Nafakası Talep Edebilir?

Yoksulluk nafakasını talep edebilmek için kişinin boşanma sonucunda maddi açıdan zor durumda kalması ve bu durumda yoksulluk çekme riski bulunması gerekir. Genellikle, çalışma gücü sınırlı olan veya düşük gelire sahip olan taraf bu nafakayı talep edebilir.

Mahkeme, talepte bulunan tarafın maddi durumu, eğitim seviyesi, iş bulma olanakları gibi faktörleri değerlendirir. Ancak, nafaka talebinde bulunan tarafın tam kusurlu olmaması, yani boşanmada tamamen sorumlu tutulmaması önemlidir.

Yoksulluk Nafakası Nasıl Hesaplanır?

Yoksulluk nafakası, nafaka talep eden tarafın ihtiyaçları ile nafaka ödeyecek tarafın ekonomik gücü arasında denge gözetilerek hesaplanır. Mahkeme, nafaka talep eden kişinin yaşam standardını, gelir durumunu, iş bulma potansiyelini ve genel giderlerini göz önünde bulundurur.

Aynı şekilde, nafaka ödeyecek tarafın geliri, mevcut harcamaları ve mali yükümlülükleri dikkate alınarak adil bir nafaka miktarı belirlenir.

Örnek Hesaplama:

• Ebeveyn 1 (Nafaka Talep Eden): Boşanma sonrası çalışmıyor ve aylık geliri yok. Boşanmadan önceki aylık harcamaları ortalama 15.000 TL.
• Ebeveyn 2 (Nafaka Ödeyen): Aylık geliri 55.000 TL, diğer harcamaları toplamda 22.000 TL.

Bu durumda, mahkeme her iki tarafın mali durumunu ve boşanma sonrası ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak adil bir nafaka miktarı belirler. Yoksulluk nafakası hesaplanırken nafaka ödeyecek tarafın ekonomik gücü ile nafaka talep edenin ihtiyaçları arasında denge kurulur.

Hesaplama Adımları:

1. Ebeveyn 1’in İhtiyaçları: Ebeveyn 1’in boşanmadan önceki yaşam standartlarını koruyabilmesi için aylık yaklaşık 15.000 TL harcaması gerekmektedir.
2. Ebeveyn 2’nin Gelir Durumu: Ebeveyn 2’nin 55.000 TL aylık geliri vardır. Diğer giderler toplamda 22.000 TL olduğundan geriye kalan geliri 33.000 TL’dir.
3. Mahkeme Kararı: Mahkeme, Ebeveyn 1’in ihtiyaçlarını karşılayacak, aynı zamanda Ebeveyn 2’nin ekonomik durumunu zorlamayacak adil bir nafaka miktarı belirlemeye çalışır. Ebeveyn 2’nin 33.000 TL’lik kullanılabilir geliri olduğuna göre, nafaka miktarını 15.000 TL talep edenin ihtiyacına yakın bir düzeyde belirleyebilir.

Bu durumda mahkeme, Ebeveyn 1’in yoksulluğa düşmemesi için 12.000 TL yoksulluk nafakası ödenmesine karar verebilir. Bu rakam, Ebeveyn 1’in geçimini sağlarken, Ebeveyn 2’nin de mali yükümlülüklerini zorlamayacak bir düzeye karşılık gelir.

Tedbir Nafakası: Dava Sürecinde Koruma

Tedbir nafakası, boşanma veya ayrılık davası süresince maddi olarak zor durumda kalabilecek tarafların ekonomik güvencelerini sağlamak amacıyla mahkemeler tarafından geçici olarak verilen bir nafaka türüdür. Bu nafaka, dava süreci boyunca tarafların yaşam standartlarını korumaya ve mali dengesizliklerin önüne geçmeye yönelik bir tedbir olarak uygulanır.

Tedbir Nafakasının Tanımı ve Amacı

Tedbir nafakası, boşanma davası açıldığında taraflardan birinin geçimini sağlayamayacak duruma düşme ihtimali varsa, mahkeme tarafından dava sonuçlanana kadar maddi destek sağlamak amacıyla verilen geçici bir yardımdır. Amaç, dava sürecinde tarafların mali açıdan sıkıntıya düşmesini önlemek ve bu dönemde adil bir geçim standardı sağlamaktır.

Tedbir nafakası, hem eşler hem de çocuklar için talep edilebilir ve geçici bir süreyle sınırlıdır. Dava sonuçlandığında bu nafaka ya sonlanır ya da kalıcı bir nafaka türüne dönüşebilir.

Tedbir Nafakası Hangi Süreçlerde Geçerlidir?

Tedbir nafakası, boşanma veya ayrılık davası açıldığı andan itibaren talep edilebilir. Özellikle bir tarafın işsiz kalması, düşük gelirli olması ya da çocukların bakımını üstlenmiş olması gibi hallerde tedbir nafakası uygulamaya konulabilir. Bu nafaka, dava sonuçlanana kadar geçerlidir ve boşanma kararıyla birlikte sona erer. Ancak mahkeme, dava sürecinin ardından gerekli görürse nafaka miktarını yeniden düzenleyerek, bu nafakayı yoksulluk nafakası veya iştirak nafakası gibi kalıcı bir türle değiştirebilir.

Yardım Nafakası: Akrabalık Nafakası

Yardım nafakası, kan bağı bulunan yakın akrabalar arasında maddi destek sağlamak amacıyla ödenen bir nafaka türüdür. Bu nafaka, ekonomik zorluk çeken aile bireylerinin yaşamlarını sürdürebilmeleri için hukuken güvence altına alınmıştır. Yardım nafakası, kişilerin temel ihtiyaçlarını karşılayamaması durumunda, maddi durumu daha iyi olan akrabalar tarafından ödenir.

Yardım Nafakasının Hukuki Dayanağı

Yardım nafakasının hukuki dayanağı, Türk Medeni Kanunu’nun ilgili maddelerine dayanmaktadır. Kanun, aile bireyleri arasında dayanışma ve yardımın sağlanması amacıyla, zor durumda kalan akrabalara mali yardım yapılmasını öngörmektedir.

Medeni Kanun’un 364. maddesine göre, herkes, üstsoyu ve altsoyu ile kardeşlerine karşı, yoksulluğa düşmemeleri için nafaka yükümlülüğü altındadır. Bu yükümlülük, ekonomik durumu uygun olan kişilerin, geçim sıkıntısı çeken akrabalarına yardım etmesini sağlamaya yönelik bir yasal düzenlemedir. Nafaka talep eden kişi, gerçekten ihtiyaç sahibi olduğunu ispat etmek zorundadır ve mahkeme, her iki tarafın da maddi durumunu dikkate alarak karar verir.

Yardım Nafakası Kimler Tarafından Talep Edilebilir?

Yardım nafakası, ekonomik olarak zor durumda olan belirli akrabalar tarafından talep edilebilir. Bu nafaka türü, şu kişiler arasında uygulanabilir:

• Altsoy ve Üstsoy: Anne-baba ile çocuklar arasında nafaka talep edilebilir. Örneğin, yaşlı bir ebeveyn, maddi sıkıntı yaşadığında nafaka ödemesi için çocuklarına başvurabilir.
• Kardeşler: Maddi olarak geçim sıkıntısı çeken bir kardeş, daha iyi durumda olan diğer kardeşlerinden yardım nafakası talep edebilir.
• Büyükbaba ve Büyükanne: Torunlarının geçim sıkıntısı çekmesi durumunda, ekonomik durumu iyi olan büyükanne ve büyükbabalar nafaka ödemesi yapabilir.

Yardım nafakasını talep edebilmek için nafaka isteğinde bulunan kişinin, maddi zorluk içinde olduğunu ve temel ihtiyaçlarını karşılayamadığını ispatlaması gerekir. Nafaka ödeyecek tarafın maddi gücü de mahkeme tarafından değerlendirilir ve adil bir nafaka miktarı belirlenir.

Nafaka Talep Etme Şartları Nelerdir?

Boşanma sürecinde ya da sonrasında nafaka talep edebilmek, tarafların mali durumu, boşanma sebepleri ve çocukların ihtiyaçları gibi çeşitli unsurlara bağlıdır. Mahkeme, nafaka taleplerini değerlendirirken belirli şartları göz önünde bulundurur ve bu şartlar sağlandığında nafaka bağlanabilir.

Nafaka Talep Edebilmek İçin Gereken Şartlar

Nafaka talep edebilmek için belli başlı şartların yerine getirilmiş olması gerekir. Bu şartlar şunlardır:

1. Yoksulluk Durumu: Nafaka talep eden taraf, boşanma sonrası maddi açıdan yoksulluğa düşme tehlikesi taşımalıdır. Yani nafaka talep eden kişinin geçimini sağlamakta zorlanıyor olması ve boşanmadan sonra yaşam standartlarının önemli ölçüde düşmesi gerekmektedir.
2. Tam Kusurlu Olmama: Nafaka talep eden taraf, boşanmaya neden olan olaylarda tamamen kusurlu olmamalıdır. Eğer nafaka talep eden taraf boşanma sürecinde ağır kusurluysa, yoksulluk nafakası talebi reddedilebilir. Mahkeme, boşanmadaki kusur oranını değerlendirir.
3. Çocukların İhtiyaçları: Eğer nafaka talebi çocuklar için yapılıyorsa, velayeti elinde bulunduran ebeveyn, çocukların bakım ve eğitim masraflarını karşılamak için iştirak nafakası talep edebilir. Çocuğun yaşına, sağlık durumuna ve eğitim ihtiyaçlarına göre nafaka talebi değerlendirilecektir.
4. Eşler Arasında Ekonomik Farklılık: Nafaka talebinde bulunabilmek için iki taraf arasındaki ekonomik farklar da göz önünde bulundurulur. Talepte bulunan tarafın gelir düzeyi, iş bulma imkânları ve mevcut yaşam koşulları, nafaka miktarının belirlenmesinde etkilidir.

Hangi Durumlar Nafaka Almayı Zorlaştırır?

Bazı durumlar, nafaka talep eden tarafın bu talebinin kabul edilmesini zorlaştırabilir. Nafaka almayı zorlaştıran başlıca durumlar şunlardır:

1. Kusurun Yüksek Olması: Boşanmaya neden olan olaylarda nafaka talep eden taraf tamamen kusurlu ise, mahkeme nafaka bağlamayabilir. Örneğin, nafaka talep eden kişinin sadakatsizlik ya da diğer kusurlu davranışlarda bulunması halinde nafaka alma ihtimali azalır.
2. Maddi Durumun İyi Olması: Eğer nafaka talep eden tarafın kendi maddi durumu boşanmadan sonra geçimini sağlayacak düzeydeyse, nafaka bağlanması zorlaşır. Talepte bulunan kişinin yeterli geliri, mal varlığı veya iş imkânı varsa, yoksulluk nafakası talep etme hakkı azalır.
3. Kendi İsteğiyle İşsiz Olma: Mahkeme, nafaka talep eden kişinin iş bulma imkânına sahip olmasına rağmen çalışmaması durumunda, nafaka bağlanmasını zorlaştırabilir. Nafaka talep eden kişinin çalışma yeteneği varsa ve bu yeteneğini kullanmıyorsa, mahkeme bunu dikkate alabilir.
4. Kısa Süreli Evlilikler: Nafaka talepleri genellikle uzun süreli evlilikler sonrasında değerlendirilir. Kısa süreli evliliklerde nafaka bağlanması daha zor olabilir, çünkü mahkeme, tarafların uzun süreli bir mali bağ geliştirmediği kanaatine varabilir.

Nafaka Hesaplama Kriterleri

Nafaka miktarı, boşanma sürecinde tarafların mali durumlarını dengelemek, çocukların ihtiyaçlarını karşılamak ve tarafların yaşam standartlarını korumak amacıyla mahkeme tarafından belirlenir. Nafakanın miktarını etkileyen çeşitli faktörler vardır ve bu faktörler, her iki tarafın maddi gücüne ve genel ihtiyaçlarına göre değerlendirilir.

Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?

Nafaka miktarını belirlerken mahkemeler, tarafların mevcut mali durumlarını ve gelecekteki yaşam standartlarını göz önünde bulundurur. Burada temel amaç, nafaka talep eden tarafın boşanma sonrası maddi sıkıntı yaşamadan hayatını sürdürebilmesidir. Mahkeme, tarafların gelir düzeylerini karşılaştırarak ve taleplerin makul olup olmadığını değerlendirerek bir nafaka miktarı belirler.

Genel olarak nafaka, tarafların ekonomik durumu, yaşam giderleri, çocuğun velayet durumu gibi unsurların ışığında hesaplanır. Eğer çocukların bakım ve eğitimi söz konusuysa, bu durum nafakanın miktarını artırıcı bir etken olabilir.

Gelir Durumu, İhtiyaçlar ve Çocukların Rolü

Nafaka miktarını belirlerken, tarafların gelir durumu ve ihtiyaçları önemli bir rol oynar. Mahkeme, nafaka ödeyecek olan tarafın maddi gücünü göz önünde bulundurarak bir karar verir.

Örneğin, nafaka ödeyecek tarafın düzenli bir gelirinin olması, nafaka miktarının artmasına neden olabilir. Öte yandan, nafaka talep eden tarafın da geçim sıkıntısı çekiyor olması veya gelir elde edememesi, nafaka bağlanması için önemli bir kriterdir.

Eğer nafaka talebi çocuklar için yapılıyorsa, çocuğun yaşı, eğitimi, sağlık durumu ve genel yaşam standartları göz önünde bulundurulur. Çocukların velayeti, bakım ihtiyaçları ve eğitim giderleri nafakanın miktarını doğrudan etkileyen unsurlar arasında yer alır. Bu nedenle, çocukların gelecekteki yaşam standartlarının korunması için mahkemeler, çocukların giderlerine yönelik özel bir nafaka düzenlemesi yapabilir.

Mahkemelerin Dikkate Aldığı Unsurlar

Mahkemeler nafaka miktarını belirlerken birçok unsuru dikkate alır. Başlıca unsurlar şunlardır:

1. Tarafların Gelir Durumu: Mahkeme, nafaka ödeyecek tarafın gelir düzeyini, iş durumunu ve mali gücünü analiz eder. Nafaka talep eden tarafın da ekonomik durumunu göz önünde bulundurur ve bu iki taraf arasında adil bir denge kurmaya çalışır.
2. Yaşam Standartları: Boşanma öncesindeki yaşam standartları, nafaka miktarının belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Nafaka talep eden tarafın, boşanma sonrası mevcut yaşam standardını koruyabilmesi hedeflenir.
3. Çocukların İhtiyaçları: Eğer çocuklar söz konusuysa, onların eğitim, sağlık ve genel bakım giderleri de dikkate alınır. Çocukların yaşam standartlarının düşmemesi için, nafaka miktarının yeterli düzeyde olması gerekmektedir.
4. Tarafların Kusuru: Boşanma davasındaki kusur durumu, nafaka taleplerinde etkili olabilir. Tamamen kusurlu olan tarafın nafaka talep etme hakkı sınırlı olabilir, ancak kusurun nafaka miktarına doğrudan etkisi olmayabilir.
5. Yaş ve Sağlık Durumu: Nafaka talep eden veya ödeyen tarafın yaşı, sağlığı ve iş gücü potansiyeli de değerlendirilir. Eğer taraflardan biri iş gücünden yoksunsa veya ciddi sağlık sorunları yaşıyorsa, bu durum nafaka miktarının artmasına veya azalmasına yol açabilir.

Nafakanın Süresi ve Bitişi

Nafaka, boşanma sonrasında ekonomik dengeyi korumak amacıyla taraflardan birinin diğerine düzenli olarak ödediği maddi destek türüdür. Ancak nafakanın süresi ve hangi durumlarda sona ereceği, nafaka türüne ve tarafların koşullarına göre değişiklik gösterebilir. Nafaka, mahkemenin belirlediği süre boyunca ödenir ve bazı durumlarda tamamen sonlanabilir.

Nafaka Ne Kadar Süreyle Ödenir?

Nafakanın süresi, nafaka türüne ve mahkemenin kararına bağlı olarak değişir. Genel olarak, nafaka ödemeleri süresiz olabileceği gibi belirli bir süreyle de sınırlanabilir.

Örneğin, yoksulluk nafakası boşanma sonrasında maddi durumu kötüleşen tarafın, yeniden ekonomik bağımsızlık kazanana kadar sürebilir ve bu durum mahkeme tarafından sürekli bir nafaka ödemesi olarak belirlenebilir. Ancak tarafların ekonomik durumlarının düzelmesi veya nafaka talebinde bulunan kişinin yeniden evlenmesi gibi durumlar, nafakanın süresini etkileyebilir.

İştirak nafakası ise genellikle çocukların bakımı ve eğitimi için ödenir. Çocukların reşit olmasına veya eğitim hayatlarını tamamlamasına kadar iştirak nafakası devam eder. Eğer çocuklar üniversite eğitimi alıyorsa, mahkeme bu sürenin daha uzun tutulmasına karar verebilir.

Hangi Durumlarda Nafaka Sona Erer?

Nafaka ödemeleri, bazı belirli durumlarda sona erer. Mahkemeler, tarafların ekonomik ve sosyal durumlarını dikkate alarak nafakanın sonlandırılmasına karar verebilir. İşte nafakanın sona ermesine neden olabilecek durumlar:

1. Nafaka Alan Kişinin Yeniden Evlenmesi: Yoksulluk nafakası alan taraf, eğer yeniden evlenirse nafaka ödemeleri sona erer. Yeni bir evlilik, nafaka talebinde bulunan kişinin ekonomik olarak başka birine bağımlı olacağı anlamına geldiği için nafaka ödemesi durdurulur.
2. Nafaka Alan Kişinin Ölümü: Nafaka alan kişinin vefat etmesi durumunda, nafaka ödemeleri otomatik olarak sonlanır. Nafaka, yalnızca yaşayan bir taraf için maddi destek amacı taşır.
3. Nafaka Ödeyenin Maddi Durumunun Bozulması: Nafaka ödeyen kişinin ekonomik durumu ciddi şekilde bozulduğunda veya iflas ettiğinde, mahkeme nafakanın azaltılmasına ya da tamamen sona ermesine karar verebilir. Bu durumda, nafaka ödemesi yapmak ödeyen taraf için sürdürülemez hale gelebilir.
4. Çocukların Reşit Olması veya Eğitim Hayatının Bitmesi: İştirak nafakası, çocukların reşit olması veya eğitim hayatlarını tamamlamasıyla sona erer. Çocuk 18 yaşını doldurduğunda, eğer eğitime devam etmiyorsa, nafaka ödemesi durdurulur.
5. Nafaka Alan Kişinin Ekonomik Durumunun Düzelmesi: Nafaka alan tarafın maddi durumu düzeldiğinde, yani ekonomik olarak kendi ayakları üzerinde durabilecek hale geldiğinde, nafakanın sona ermesine karar verilebilir. Mahkemeler, nafaka talebinde bulunan tarafın iş bulması, gelir elde etmesi ya da mal varlığında bir artış olması gibi durumları değerlendirir.
6. Tarafların Anlaşması: Taraflar kendi aralarında anlaşarak nafaka ödemelerinin sona ermesine karar verebilir. Bu durumda, mahkeme tarafların bu anlaşmasını dikkate alarak nafaka ödemesinin sonlandırılmasına hükmedebilir.

Nafaka, mahkemeler tarafından tarafların durumlarına göre belirli kurallar çerçevesinde düzenlenir ve bu kuralların değişmesi halinde sona erebilir. Her iki tarafın mali durumu ve sosyal koşulları değiştikçe, nafaka ödemelerinin devam edip etmeyeceği yeniden değerlendirilebilir.

Nafakanın Artırılması ve Azaltılması

Nafaka miktarı, zamanla tarafların mali durumlarının veya yaşam koşullarının değişmesine bağlı olarak yeniden gözden geçirilebilir. Nafaka ödeyen ya da alan taraf, belirli şartlar altında mahkemeden nafaka miktarının artırılmasını, azaltılmasını veya tamamen kaldırılmasını talep edebilir. Bu süreç, tarafların ihtiyaçları ve gelir durumu dikkate alınarak düzenlenir.

Nafaka Miktarı Nasıl Artırılır?

Nafaka alan taraf, zaman içinde ihtiyaçlarının artması veya ekonomik durumunun kötüleşmesi durumunda nafakanın artırılması için mahkemeye başvurabilir. Nafaka artırım talebi, genellikle şu durumlarda yapılır:

1. Yaşam Maliyetlerinin Artması: Enflasyon, hayat pahalılığı gibi nedenlerle geçim giderlerinin artması, nafaka miktarının yetersiz hale gelmesine yol açabilir. Bu durumda nafaka talep eden taraf, maliyetlerin artışını gerekçe göstererek nafakanın artırılmasını talep edebilir.
2. Çocukların İhtiyaçlarının Artması: Çocuklar büyüdükçe, eğitim, sağlık ve diğer temel giderleri artabilir. Bu tür durumlarda, iştirak nafakası alan taraf nafakanın artırılmasını talep edebilir.
3. Nafaka Alan Tarafın Gelir Kaybı: Nafaka alan kişi, işini kaybetmesi veya gelirinin azalması durumunda maddi sıkıntı yaşayabilir. Böyle bir durumda, nafaka miktarının artırılması için mahkemeye başvuru yapılabilir.
4. Özel Giderlerin Ortaya Çıkması: Eğitim, sağlık sorunları veya beklenmedik masraflar gibi özel giderlerin artması, nafaka artırma talebine yol açabilir. Özellikle çocukların eğitimiyle ilgili ekstra harcamalar, nafaka miktarının artırılması için bir gerekçe olabilir.

Mahkeme, nafaka artırım talebini değerlendirirken her iki tarafın mali durumunu göz önünde bulundurur ve artırımın adil olup olmadığını belirler.

Nafakanın Azaltılması veya Kaldırılması Hangi Durumlarda Mümkündür?

Nafaka ödeyen tarafın ekonomik durumu kötüleşirse veya nafaka alan tarafın mali durumu düzelirse, nafakanın azaltılması veya tamamen kaldırılması talep edilebilir. Nafaka azaltma ya da kaldırma talepleri şu durumlarda yapılabilir:

1. Nafaka Alan Tarafın Ekonomik Durumunun Düzelmesi: Eğer nafaka alan kişi, ekonomik olarak bağımsız hale gelmişse veya düzenli bir gelir elde etmeye başlamışsa, nafakanın azaltılması veya tamamen kaldırılması talep edilebilir. Bu durumda mahkeme, nafaka alıcısının maddi ihtiyaçlarının azaldığını tespit ederse, nafaka miktarını düşürebilir veya nafaka ödemesini durdurabilir.
2. Nafaka Ödeyen Tarafın Gelirinin Düşmesi: Nafaka ödeyen kişinin gelirinin azalması, işini kaybetmesi veya ekonomik sıkıntıya girmesi durumunda, nafakanın azaltılması talep edilebilir. Mahkeme, nafaka ödeyen tarafın maddi yükümlülüklerini yerine getirmekte zorlandığını tespit ederse, nafaka miktarını düşürebilir.
3. Çocukların Reşit Olması veya Eğitim Hayatının Bitmesi: İştirak nafakası, çocukların bakımı ve eğitimi için verilir. Çocukların reşit olması ya da eğitimlerinin sona ermesi durumunda, iştirak nafakası sona erebilir. Bu durumda nafaka ödeyen taraf, mahkemeye başvurarak nafakanın kaldırılmasını talep edebilir.
4. Tarafların Anlaşması: Nafaka miktarının azaltılması veya kaldırılması, tarafların karşılıklı anlaşmasıyla da mümkündür. Taraflar arasında yapılan anlaşma doğrultusunda mahkemeye başvuru yapılabilir ve nafakanın yeniden düzenlenmesi sağlanabilir.
5. Nafaka Alan Tarafın Yeniden Evlenmesi: Yoksulluk nafakası alan kişi, yeniden evlenirse nafaka ödemesi otomatik olarak sona erer. Bu durumda mahkemeye başvurmaya gerek kalmaksızın nafaka kesilir.

Nafaka miktarının artırılması, azaltılması veya kaldırılması talepleri mahkemeye sunulurken, her iki tarafın mevcut mali durumu, ihtiyaçları ve nafakanın adil bir şekilde düzenlenmesi gözetilerek karar verilir. Mahkemeler, taraflar arasında denge sağlayarak nafakanın adaletli bir şekilde düzenlenmesine özen gösterir.

Nafaka Ödemeyen Eş İçin Yasal Yaptırımlar

Boşanma veya ayrılık davası sonucunda mahkeme tarafından belirlenen nafakanın düzenli olarak ödenmesi gerekmektedir. Ancak bazı durumlarda nafaka ödemeleri yapılmayabilir. Nafaka ödemeyen taraflar, yasal olarak çeşitli yaptırımlarla karşı karşıya kalabilirler. Kanun, nafaka alacaklılarının haklarını koruma amacıyla nafaka ödemeyen taraflara yönelik çeşitli cezalar ve yaptırımlar öngörmüştür.

Nafaka Ödemeyen Taraflar İçin Uygulanacak Cezalar

Nafaka ödeme yükümlülüğünü yerine getirmeyen taraflara karşı uygulanabilecek cezalar, Türk Medeni Kanunu ve İcra İflas Kanunu çerçevesinde belirlenmiştir. Nafaka ödemeyen taraflar için uygulanabilecek başlıca cezalar şunlardır:

1. Hapis Cezası: Nafaka ödeme yükümlülüğünü yerine getirmeyen taraf, ödeme yapmadığı her ay için icra takibi sonucunda tazyik hapsi ile cezalandırılabilir. Bu ceza, nafaka ödenene kadar uygulanır ve en fazla 3 aya kadar hapis cezası verilebilir. Tazyik hapsi, nafaka borcunun ödenmesi için bir baskı aracı olarak kullanılır; ancak hapis cezası, borcun ödenmesi durumunda sona erer.
2. Faiz Uygulaması: Nafaka ödemeyen tarafın geciktirdiği ödemelere yasal faiz uygulanır. Bu faiz, nafaka borcunun geciktiği her gün için eklenir ve borcun ödenmesi gerektiğinde toplu olarak tahsil edilir. Faiz uygulaması, nafaka alacaklısının mağduriyetini bir ölçüde hafifletmeyi amaçlar.
3. Maddi ve Manevi Tazminat Davası: Nafaka alacaklısı, ödenmeyen nafaka nedeniyle maddi ve manevi zarar gördüğünü iddia ediyorsa, ödemeyi yapmayan tarafa karşı tazminat davası açabilir. Bu tür bir dava, nafaka alacaklısının maruz kaldığı ekonomik veya psikolojik zararların giderilmesi amacıyla açılır.

İcra Takibi Süreci

Nafaka ödemeyen taraflara karşı en yaygın başvurulan yöntem, icra takibi başlatmaktır. İcra takibi süreci, nafaka alacaklısının nafaka ödemelerini alabilmesi için yasal yollarla alacağının tahsil edilmesini sağlar. İcra takibi süreci şu adımları içerir:

1. İcra Müdürlüğüne Başvuru: Nafaka ödenmediği takdirde, nafaka alacaklısı icra müdürlüğüne başvurarak icra takibi başlatabilir. Bu başvuru, nafaka alacağının tahsili için ilk adımdır. İcra müdürlüğü, ödemeyi yapmayan tarafa bir ödeme emri gönderir.
2. Ödeme Emri Gönderilmesi: İcra müdürlüğü, nafaka borçlusuna ödeme emri gönderir ve belirlenen süre içinde borcun ödenmesini talep eder. Bu süre genellikle 7 gündür. Nafaka borçlusu bu süre içinde borcunu öderse, icra takibi sonlandırılır.
3. Mal Varlığına El Koyma: Nafaka borcu ödenmezse, icra takibi sonucunda borçlunun mal varlığına el konulabilir. Banka hesaplarına, taşınmaz mallarına veya maaşına haciz işlemi uygulanabilir. Bu sayede nafaka borcu, borçlunun mal varlığından tahsil edilir.
4. Tazyik Hapsi: İcra takibi sonucunda nafaka borcunu ödemeyen taraf, yukarıda belirtildiği gibi tazyik hapsi ile karşı karşıya kalabilir. Bu hapis cezası, borcun ödenmediği her ay için verilir ve nafaka borcu ödendiği takdirde sona erer.

İcra takibi, nafaka alacaklısının haklarını koruyan ve ödemelerin tahsil edilmesini sağlayan etkili bir yasal süreçtir. Bu süreçte hem maddi hem de manevi cezalar uygulanarak, nafaka borcunun ödenmesi için gerekli adımlar atılır.

Boşanma Davasında Nafaka Talebi Nasıl Yapılır?

Boşanma sürecinde taraflardan biri, nafaka talebinde bulunabilir. Bu talep, hem dava süresince geçici olarak, hem de boşanma sonrasında sürekli olarak nafaka almak için yapılabilir. Nafaka talebinde bulunurken, maddi durumun net bir şekilde mahkemeye sunulması ve ihtiyaçların doğru şekilde ifade edilmesi önemlidir. Mahkeme, tarafların ekonomik koşullarını değerlendirerek nafaka kararı verir.

Nafaka Taleplerinin Mahkemeye Sunulması

Boşanma davası sırasında nafaka talep etmek isteyen taraf, nafaka taleplerini dava dilekçesiyle birlikte mahkemeye sunar. Bu süreçte izlenecek adımlar şunlardır:

1. Dava Dilekçesinde Nafaka Talebi: Nafaka talebi, boşanma davası açılırken dava dilekçesiyle birlikte yapılır. Talepte bulunan taraf, maddi durumu ve nafaka ihtiyacını dilekçede açıkça belirtir. Mahkeme, dava süreci boyunca tarafların mali durumlarını değerlendirir ve geçici nafaka bağlayabilir.
2. Nafaka Türünün Belirlenmesi: Nafaka talebinde bulunurken, hangi tür nafakanın talep edildiği belirtilmelidir. İştirak nafakası, yoksulluk nafakası ya da tedbir nafakası gibi türler, tarafların durumuna göre talep edilebilir. Eğer çocukların bakım masrafları için bir talep varsa, iştirak nafakası talep edilecektir. Boşanma sonrası geçim sıkıntısı çekecek eş, yoksulluk nafakası talebinde bulunabilir.
3. Gelir Durumunu Belgelemek: Nafaka talebinin kabul edilmesi için, talepte bulunan tarafın mali durumu belgelerle desteklenmelidir. Çalışmıyor olması, düşük gelirli olması veya çocuğun bakımını üstlenmesi gibi durumlar mahkemeye sunulacak belgelerle ispatlanmalıdır. Aynı şekilde, nafaka ödemesi istenen tarafın gelir durumu da mahkemeye sunularak karşılaştırma yapılır.
4. Geçici Nafaka Talebi: Boşanma davası devam ederken, maddi sıkıntı yaşayan taraf geçici olarak tedbir nafakası talep edebilir. Bu nafaka, dava sonuçlanana kadar taraflardan birine maddi destek sağlamak amacıyla ödenir. Geçici nafaka talebi, dava sürecinde öne sürülür ve mahkeme tarafından hızlıca karara bağlanır.

Dava Sürecinde İzlenmesi Gereken Adımlar

Nafaka talep eden taraf, dava süreci boyunca belirli adımları izleyerek taleplerini güçlendirmelidir. Nafaka talebinin sağlıklı bir şekilde sonuçlanması için mahkemenin belirlediği prosedürlere uygun hareket edilmesi gerekmektedir. Dava sürecinde izlenmesi gereken başlıca adımlar şunlardır:

1. Dilekçenin Hazırlanması: Boşanma davası açarken, nafaka talebinin net bir şekilde belirtildiği dilekçenin hazırlanması ilk adımdır. Bu dilekçede nafaka türü, ihtiyaçlar ve mali durum detaylandırılmalıdır.
2. Mahkemeye Mali Durumun Sunulması: Nafaka talebini destekleyecek belgelerin mahkemeye sunulması gereklidir. Banka hesap dökümleri, gelir belgeleri, iş durumu ve giderler mahkemeye detaylı bir şekilde sunularak nafaka talebi desteklenir. Aynı şekilde, nafaka ödemesi istenen tarafın gelir durumu da belgeyle sunulmalıdır.
3. Karşı Tarafın Savunması: Nafaka talebi karşı tarafa bildirildiğinde, karşı tarafın bu talebe ilişkin savunma yapma hakkı vardır. Nafaka ödemek istemeyen taraf, gelirinin yetersiz olduğunu veya nafaka talep eden tarafın taleplerinin haksız olduğunu iddia edebilir. Mahkeme, her iki tarafın beyanlarını ve mali durumlarını değerlendirir.
4. Geçici Nafaka Kararının Verilmesi: Boşanma davası süresince, maddi sıkıntı çekebilecek tarafın mağduriyetini gidermek amacıyla mahkeme geçici nafaka kararı verebilir. Tedbir nafakası, dava sonuçlanana kadar ödenir ve dava sonunda nihai nafaka kararına dönüştürülebilir.
5. Nihai Nafaka Kararının Verilmesi: Boşanma davası sonuçlandığında, mahkeme tarafların maddi durumunu göz önünde bulundurarak kalıcı bir nafaka kararı verir. Bu karar, iştirak nafakası, yoksulluk nafakası ya da tedbir nafakasının sürekli hale gelmesi şeklinde olabilir. Nafaka miktarı ve süresi, tarafların mali güçleri ve ihtiyaçlarına göre belirlenir.

Nafaka talepleri, dava sürecinde dikkatli bir şekilde yürütülmeli ve her iki tarafın da mali durumu adil bir şekilde değerlendirilmeye çalışılmalıdır. Mahkemeye sunulacak belgeler ve talepler, tarafların ekonomik durumunu doğru bir şekilde yansıtmalıdır.

Nafakaya İlişkin Yargıtay Kararları

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2018/3-904 E. 2019/1181 K.

‘’Eğitim nedeniyle yardım nafakası alırken mezun olanlar, bitirdiği okul itibariyle ülkemiz şartlarında hemen iş bulma imkanına sahip değilse KPSS kursuna gitmesi halinde yardım nafakası devam eder. ‘’

Yargıtay 3.Hukuk Dairesi 2018/7231 E. 2019/742 K.

‘’İştirak nafakası yükümlüsü olan eşin sosyal ve ekonomik durumu elverişli değilse bu durumda; mirasçılıktaki sıra göz önünde tutularak nine-dededen nafaka talebinde bulunulabilir.’’

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2017/9508 E., 2017/10932 K

“İştirak nafakasının artırımı davasında; müşterek çocuğun spor, sanat vb. sosyal gelişimini etkileyecek faaliyetlerin de nafaka artırımında gözetilmesi gereklidir.”

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2019/1503 E. 2019/8395 K.

“Boşanma davasındaki boşanmaya karar verilmesi halinde hükmedilmesi mümkün olan boşanmaya bağlı tazminat ve nafaka haklarının elde edilmesini temin etmek için de olsa dava konusu olmayan ve eş üzerine kayıtlı bulunan taşınmazlar üzerine tedbir konulamaz.”

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2019/4836 E. 2019/8858 K.

“Her ne kadar anlaşmalı olarak boşanmış olsalar da, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarında değişiklik meydana gelmesi durumunda, nafaka artırımı talep edilebilir.”

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2018/13177 E. 2019/2880 K.

“Nafaka yükümlülüğü doğmadan yapılan ödemeler nafaka borcundan mahsup edilemez.”

Nafaka davası ile ilgili Ankara’da en çok tercih edilen hukuk & danışmaklık bürosu arıyorsanız doğru yerdesiniz. Hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz.